Vlaanderen investeert volop in mentaal welzijn van kinderen en jongeren

In het kader van het Vlaams relanceplan heeft de Vlaamse Regering beslist om 3 miljoen euro te investeren in het versterken van het mentaal welzijn. Eén van de deelprojecten zet voornamelijk in op het versterken van de aanpak van crisissen als reactie op verontrustende opvoedingssituaties. Vlaams minister van Welzijn en Volksgezondheid Wouter Beke: 'Voor elk kind in Vlaanderen wordt een oplossing gezocht. Dat is niet evident, want elk kind is uniek en elke context is uniek. Complexe casussen dagen de gespecialiseerde jeugdhulp uit. Om onze visie uit te werken en beleid te toetsen, staan we in nauwe verbinding met het Kinderrechtencommissariaat.'

In het kader van het actieplan mentaal welzijn 'Zorgen voor Morgen' werd in 2020 een uitbreiding van het aanbod crisisbegeleiding in Vlaanderen voorzien. De reden lag voor de hand: de Vlaamse Regering wilde anticiperen op een stijging van het aantal crisisvragen door toenemende stress in Vlaamse gezinnen. Om hieraan tegemoet te komen, kregen de crisismeldpunten extra mogelijkheden om crisisbegeleiding in te zetten in de periode tussen 1 juni en 31 december. Het feit dat de Vlaming in 2020 massaal gebruik maakte van de vele hulplijnen, zoals Tele-Onthaal, 1712 of nupraatikerover.be, bewijst dat dit initiatief geen overbodige luxe geweest is.

Ondertussen draait de vaccinatiecampagne op volle toeren, maar is de coronacrisis nog niet voorbij en de druk op de gezinnen blijft hoog. In het kader van de maatschappelijke relance heeft de Vlaamse Regering dan ook beslist om de capaciteit voor crisisbegeleiding in de regionale crisisnetwerken voort te zetten tot en met het einde van dit jaar. Minister Beke voorziet hiervoor een budget van 1 miljoen euro.

Daarnaast lanceert de Vlaamse Regering het pilootproject genaamd 'de ideale wereld'. De opzet lijkt op die van het gelijknamige televisieprogramma: hoe kunnen we een ideale wereld creëren, maar dan voor gezinnen met een combinatie van complexe hulpvragen? Het project vloeit voort uit een verbeternota<https://www.opgroeien.be/sites/default/files/cijfers-print-onderzoek/ver... met betrekking tot kinderen en jongeren met geblokkeerde ontwikkelingstrajecten in de jeugdhulp. Een aantal jongeren kunnen zich, ondanks de betrokkenheid van (residentiële) jeugdhulp, niet ontwikkelen en belanden van de ene plek in de hulpverlening in de andere, wat ondanks de vele goede bedoelingen leidt tot onmacht en frustratie bij iedereen die hierbij betrokken is.

Door de grote diversiteit aan problematieken en uitdagingen is het moeilijk om aan te geven over welke kinderen en gezinnen het precies gaat. Vandaag organiseert de kinderrechtencommissaris het Webinar 'Gewoon complex' met concrete getuigenissen, die een goed beeld geven van de kinderen waarvoor we spreken.

Terwijl het televisieprogramma gebruik maakt van humor, wil het pilootproject vertrekken van een 'gedeelde verantwoordelijkheid'. In de 'ideale wereld' engageren partners uit de jeugdhulp, de gehandicaptenzorg en de geestelijke gezondheidszorg zich samen met de betrokken gezinnen en al wie voor hen belangrijk is om hun dienstverlening te herdenken vanuit de ontwikkelingsnoden van de kinderen en jongeren. Ze zoeken samen naar wat nodig is om kinderen en jongeren niet los te laten, en hoe ze elkaar daarin kunnen ondersteunen.

Zo onderneemt Vlaanderen de volgende stappen richting een ideale wereld:

* In alle 16 regio's 'Eén gezin, één plan' worden lerende netwerken geïnstalleerd tussen alle gespecialiseerde hulp uit alle sectoren (VAPH, jeugdhulp, GGZ, ...) rond het thema 'hoe omgaan met complexe zorgvragen' en 'hoe werken aan innovatieve oplossingen voor deze jongeren'.
* In twee regio's wordt een pilootproject 'de ideale wereld' opgezet om die denkoefening ook al om te zetten in zoveel mogelijk praktijk. De Vlaamse Regering investeert daarvoor tussen dit jaar en 2023 2 miljoen euro in het versterken van de jeugdhulp en de Afdeling Ondersteuningscentra en Sociale Diensten (OSD); Het project zal intensief begeleid en gemonitord worden.
* Parallel wordt het project ingeschreven in de vereenvoudigingsagenda van de Vlaamse Regering. De twee pilootregio's zullen gevolgd worden door een ambtelijke werkgroep uit alle sectoren, met als opdracht om alle drempels waar de voorzieningen in hun samenwerking tegenaan lopen weg te werken. Het kan niet zijn dat administratieve rompslomp in de weg staat van een eventuele oplossing voor reeds complexe vraagstukken in de jeugdhulp.

Deze initiatieven bouwen voort op eerdere maatregelen die de Vlaamse Regering genomen heeft in functie van het versterken van het mentaal welzijn. Zo investeerde minister Beke eerder al in de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg, de Overkophuizen en de CAW's, en lanceerde hij in april vorig jaar al het actieplan 'Zorgen voor Morgen'. De basisfilosofie is daarbij steeds die van de Britse kinderarts en psychoanalyticus D.W. Winnicott: 'een onaangepast kind is een kind waarbij de omgeving zich onvoldoende heeft weten aan te passen.'

Vlaams minister van Welzijn en Volksgezondheid Wouter Beke: 'Als papa zie ik mijn twee tienerkinderen, die het geluk hebben om elk een eigen kamer te hebben, in deze tijden vaak de muren oplopen. We kunnen hier niet omheen. Het Vlaams relanceplan, dat niet voor niets Vlaamse Veerkracht heet, wil fors investeren in mentaal welzijn, door hulp toegankelijk te maken voor iedereen. Via deze investering van 3 miljoen euro willen we een oplossing bieden voor complexe casussen die vaak tot crisisinterventies leiden. We zullen voor deze kinderen creatief moeten zijn en buiten de lijntjes durven kleuren. Zal dat makkelijk zijn? Nee. Zal Vlaanderen die kinderen en jongeren loslaten? Nooit.'