Vijf zones in onze gemeente bevatten mogelijk PFAS in de bodem

De Vlaamse overheid heeft in onze gemeente vijf zones geïdentificeerd met mogelijk PFAS in de bodem. Het gaat telkens om zones waar brandblusoefeningen plaatsvonden of die getroffen werden door een brand waar blusschuim werd ingezet. PFAS verdwijnen niet uit het milieu. Wanneer je lichaam via voeding en grondwater deze stoffen opneemt, kunnen ze na langdurige en opstapelende blootstelling leiden tot schadelijke effecten voor je gezondheid. Om elk risico uit te sluiten gelden in de afgebakende zones zogeheten ‘no regret’-maatregelen op vlak van voeding, grondwater, groenafval en hygiëne. Deze richtlijnen gelden preventief in afwachting van verder onderzoek. We brengen de betrokken inwoners persoonlijk op de hoogte.

PFAS is de afkorting van de zogeheten poly- en perfluoralkylstoffen. In totaal gaat het om 6.000 organische verbindingen. De stoffen hebben zowel water-, vuil- als vetafstotende eigenschappen, wat hen heel aantrekkelijk maakt voor tal van toepassingen. Keerzijde van de medaille: ze zijn niet of nauwelijks biologisch afbreekbaar. Het wetenschappelijk onderzoek naar PFAS en de mogelijke impact op de gezondheid is nog volop in evolutie. Daarom raadt het Vlaamse Agentschap Zorg en Gezondheid een aantal voorzorgsmaatregelen aan voor specifieke zones. Onderaan lees je wat deze voorzorgsmaatregelen precies inhouden.

Welke zones in onze gemeente?

Deze eerste oplijsting van mogelijk vervuilde zones in onze gemeente volgt uit het gebruik van blusschuim door brandweerdiensten. In het verleden bevatte dit blusschuim grote hoeveelheden PFAS. Dit blusschuim werd zowel gebruikt bij effectieve branden als bij oefeningen. In een latere fase worden er mogelijk nog bijkomende zones aangeduid op basis van industriële installaties.

Vijf zones werden in onze gemeente door de Vlaamse overheid geïdentificeerd voor tijdelijke ‘no regret’-maatregelen. Verder terreinonderzoek moet per zone bepalen of de maatregelen al dan niet definitief worden.

ü  Een deel van industriezone Berkebossen in de Berkebossenlaan

ü  Site van SCK-CEN

ü  Site van AGC Flatglass in Gompel

ü  Het douanecomplex en de E34 in Postel (naar aanleiding van een ongeval met een tankwagen in 2021)

ü  De brandweerkazerne in de Tortelstraat

Via deze link vind je verdere informatie over de geïdentificeerde zones in onze gemeente, alsook de precieze afbakening. Rond elk getroffen perceel werd een bijkomende zone van 100 meter aangeduid, waarbinnen de voorlopige ‘no regret’-maatregelen gelden. Alle bewoners binnen de aangeduide zones ontvangen een brief met verdere informatie.

In de aangeduide zones gelden volgende voorzorgsmaatregelen:

Voeding

ü  Kinderen jonger dan 12 jaar, immuungecompromitteerde personen, zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven of proberen zwanger te worden, krijgen het advies om geen zelfgeteelde groenten of fruit te eten.

ü  De rest van de bevolking krijgt het advies om zelfgeteelde groenten of fruit met mate te eten en dus een goede mix aan te houden met fruit en groenten die gekocht zijn. Het fruit en de groenten moeten steeds goed gewassen worden voor consumptie.

ü  Eet geen zelfgeteeld kleinvee.

ü  Eet geen eieren van je eigen kippen.

ü  Eigen eieren gooi je voorlopig in de grijze bak. Afval van eigen groenten (zonder kluit) en fruit mag wel bij het GFT-afval.

Grondwater

ü  Drink geen grondwater.

ü  Gebruik geen grondwater uit ondiepe putten om je groenten en fruit water te geven of om een zwembad te vullen.

Grond en groenafval

ü  Gebruik geen compost samengesteld met materiaal uit de eigen tuin.

ü  Vermijd zo veel als mogelijk de verstuiving van braakliggende grond.

ü  Breng groenafval naar het containerpark, maar verwijder zo veel mogelijk aarde. Knip de kluit af en laat die in je tuin. Breng het groenafval naar het containerpark.

Hygiëne

ü  Was je handen, zeker voor de maaltijd.

ü  Maak je huis binnen en buiten schoon met water.

Verder onderzoek

Agentschap Zorg en Gezondheid raadt deze maatregelen aan uit voorzorg. Bijkomende onderzoeken in de ruime omgeving en op de risicolocatie zelf moeten de situatie beter in kaart brengen. Op basis van deze nieuwe meetresultaten kan het Agentschap de maatregelen aanpassen. Het gemeentebestuur staat in nauw contact met de OVAM en het Agentschap Zorg en Gezondheid. We houden je uiteraard steeds op de hoogte.

Meer informatie

Over PFAS

Poly- en perfluoralkylstoffen, afgekort PFAS, is een verzamelnaam voor een grote groep van om en bij de 6.000 organische verbindingen. PFAS zijn chemische stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen maar die door de mens zijn gemaakt. Ze hebben zowel water-, vuil- als vetafstotende eigenschappen. Omwille van deze eigenschappen worden perfluorverbindingen in vele industriële toepassingen en consumentenproducten gebruikt, zoals brandblusschuim, anti-aanbaklagen in kookgerei, waterafstotend textiel, behandeld papier en sommige cosmetica en huishoudproducten. Ze zijn echter niet of nauwelijks biologisch afbreekbaar.

Blootstelling

PFAS komen in het lichaam terecht via voeding en het inslikken van stof, en in mindere mate door ze in te ademen of via de huid. Doordat ze maar traag afbreken, kunnen ze zich bij herhaaldelijke inname opstapelen in het lichaam.

Gezondheid

Van sommige PFAS (zoals PFOS en PFOA) is bekend dat ze schadelijke effecten kunnen hebben op de gezondheid van mensen. Bij blootstelling aan PFAS treden er geen acute gezondheidseffecten op. Maar het zijn stoffen die we niet kwijt geraken uit het lichaam en die zich dus opstapelen. Langdurige en herhaalde blootstelling kan zo leiden tot oplopende hoeveelheden PFAS in de mens en dat kan op lange termijn tot gezondheidseffecten leiden. Daarom is het aangewezen om blootstelling te vermijden waar het kan.

Volgens de huidige stand van het onderzoek zijn de voornaamste mogelijke schadelijke effecten:

ü  Vermindering van het immuunsysteem. Dit is volgens de laatste studies het meest gevoelige gezondheidseffect, met name bij kinderen. Dit wil niet direct zeggen dat ze sneller en vaker ziek worden.  

ü  Kleine vermindering van het geboortegewicht 

ü  Verhoogde cholesterolgehalten 

ü  Verstoring van de leverwerking

ü  Verstoring van de hormonenbalans

Er is geen behandeling mogelijk om PFAS uit het lichaam te verwijderen. Alleen door blootstelling zoveel mogelijk te beperken, zal de hoeveelheid PFAS in het lichaam langzaam afnemen.